تعداد افراد آنلاین در سایت : 45
راهنمای جامع جراحی پتوز یا افتادگی پلک مادرزادی
پتوز یا افتادگی پلک مادرزادی یکی از اختلالات شایع چشمی است که در آن پلک بالایی به دلیل ضعف یا ناهنجاری‌های عضلانی، عصبی یا ژنتیکی دچار افتادگی می‌شود. این عارضه می‌تواند علاوه بر تأثیرات ظاهری، مشکلات بینایی جدی به همراه داشته باشد، به‌ویژه در کودکان که ممکن است منجر به تنبلی چشم یا سایر ناهنجاری‌های بینایی شود. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، از جمله جراحی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا ایفا می‌کند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان پتوز مادرزادی با تأکید بر جراحی اصلاحی خواهیم پرداخت.
علائم پتوز مادرزادی
پتوز مادرزادی (Congenital Ptosis) به افتادگی پلک در بدو تولد یا طی سال‌های اولیه زندگی گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است در شدت‌های مختلف بروز کند. افتادگی پلک ممکن است باعث مشکلات بینایی شود، به خصوص در دوران رشد کودکان. در ادامه به مهم‌ترین علائم پتوز مادرزادی اشاره می‌کنیم:
- افتادگی پلک بالا: این علامت اصلی پتوز مادرزادی است که می‌تواند یک یا هر دو پلک را تحت تاثیر قرار دهد. بسته به شدت افتادگی، دید کودک ممکن است محدود شود. برخی کودکان برای جبران این مشکل، سر خود را به عقب خم می‌کنند تا بتوانند بهتر ببینند.
- کاهش یا عدم توانایی در باز کردن کامل پلک: کودکان مبتلا به پتوز مادرزادی اغلب نمی‌توانند پلک خود را به طور کامل باز کنند. این ممکن است باعث خستگی سریع عضلات چشم شود و کودک تلاش بیشتری برای دیدن اشیا داشته باشد.
- ضعف عضلات پلک: پتوز مادرزادی معمولاً به دلیل ضعف عضلات پلک ایجاد می‌شود. این ضعف می‌تواند به این دلیل باشد که عضلات مسئول بالا بردن پلک به طور طبیعی شکل نگرفته یا ضعیف هستند.
- تنبلی چشم (آمبلیوپی): اگر پتوز مادرزادی مانع از دید واضح در یکی از چشم‌ها شود، ممکن است آن چشم به درستی رشد نکند و دچار تنبلی شود. این وضعیت نیاز به درمان زودهنگام دارد تا از آسیب‌های دائمی جلوگیری شود.
- خشکی یا تحریک چشم: افتادگی پلک ممکن است باعث شود که پلک نتواند چشم را به درستی پوشش دهد و باعث خشکی یا تحریک چشم شود. این امر می‌تواند منجر به ناراحتی یا خارش چشم شود.
- ناهماهنگی در حرکات چشم: برخی از کودکان مبتلا به پتوز مادرزادی ممکن است مشکلاتی در هماهنگی حرکات چشم‌ها داشته باشند. این وضعیت معمولاً به دلیل ضعف عضلات مرتبط با پلک و چشم است.
مرکز تخصصی جراحی پتوز پلک و فلج پلک مادرزادی RMC
علل ایجاد پتوز مادرزادی
پتوز مادرزادی عمدتاً به دلیل مشکلات عضلانی، عصبی یا ساختاری ایجاد می‌شود که باعث ضعف در عملکرد پلک می‌گردد. در ادامه به بررسی علل اصلی پتوز مادرزادی می‌پردازیم:
- نقص در عضله لواتور پلک: مهم‌ترین علت پتوز مادرزادی، نقص در عضله لواتور (levator muscle) پلک بالا است. این عضله مسئول بالا بردن پلک است و در برخی از نوزادان به درستی تشکیل نمی‌شود یا عملکرد طبیعی خود را ندارد. این نقص می‌تواند به دلیل رشد ناکافی در رحم یا عوامل ژنتیکی رخ دهد. کودکان مبتلا به این نوع پتوز اغلب توانایی باز کردن کامل پلک را ندارند و به همین دلیل ممکن است دچار مشکلات بینایی شوند.
- اختلالات عصبی: برخی از انواع پتوز مادرزادی به دلیل اختلالات عصبی ایجاد می‌شوند. برای مثال، سندرم هورنر (Horner’s syndrome) یکی از این اختلالات است که می‌تواند منجر به افتادگی پلک شود. این سندرم به دلیل آسیب به اعصاب سمپاتیک که عضلات پلک را کنترل می‌کنند، رخ می‌دهد. سندرم هورنر معمولاً با علائم دیگری مانند کاهش تعریق یا تنگ شدن مردمک چشم نیز همراه است.
- عوامل ژنتیکی: ژنتیک نقش مهمی در بروز پتوز مادرزادی دارد. این بیماری ممکن است به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل شود. در برخی خانواده‌ها، چندین نسل ممکن است دچار پتوز باشند. این نوع پتوز ممکن است همراه با دیگر اختلالات ژنتیکی مانند میاستنی گراویس مادرزادی (congenital myasthenia gravis) بروز کند که به ضعف عضلانی منجر می‌شود.
- سایر ناهنجاری‌های عضلانی: برخی از کودکان مبتلا به پتوز مادرزادی ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های عضلانی کلی‌تری دچار این بیماری شوند. به عنوان مثال، سندرم بلیفاروفیموز (blepharophimosis syndrome) یکی از این اختلالات است که نه تنها باعث پتوز می‌شود، بلکه ممکن است موجب باریک شدن شکاف پلکی و دیگر ناهنجاری‌های ساختاری پلک نیز شود.
- اختلالات کروموزومی و ناهنجاری‌های تکاملی: ناهنجاری‌های کروموزومی و مشکلات تکاملی نیز می‌توانند منجر به پتوز مادرزادی شوند. در برخی موارد، پتوز می‌تواند یکی از علائم مشکلات پیچیده‌تر باشد که در اثر ناهنجاری‌های کروموزومی بروز می‌کند. این مشکلات ممکن است باعث تاثیر بر عضلات و اعصاب پلک شوند و منجر به پتوز شوند.
- عوامل مرتبط با عفونت یا ضربه در رحم: برخی موارد پتوز مادرزادی ممکن است به دلیل آسیب یا عفونت در دوران بارداری ایجاد شود. عفونت‌ها یا ضربه‌هایی که به جنین وارد می‌شود می‌توانند باعث آسیب به عضلات یا اعصاب پلک شده و منجر به بروز پتوز شوند.
پتوز مادرزادی معمولاً به دلیل ناهنجاری‌های عضلانی، عصبی یا ژنتیکی رخ می‌دهد. این اختلال به دلیل نقص در رشد عضلات پلک یا اعصابی که عملکرد آنها را کنترل می‌کنند، ایجاد می‌شود. برخی موارد پتوز نیز به دلایل ژنتیکی یا ناهنجاری‌های کروموزومی بروز می‌کند. تشخیص دقیق علت پتوز برای انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت زیادی دارد و در بسیاری از موارد، نیاز به بررسی‌های تخصصی و آزمایش‌های تکمیلی وجود دارد.
روش‌های تشخیص پتوز مادرزادی
تشخیص پتوز مادرزادی (Congenital Ptosis) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این وضعیت می‌تواند به طور مستقیم بر بینایی کودک تأثیر بگذارد. روش‌های مختلفی برای تشخیص پتوز وجود دارد که شامل بررسی‌های بالینی، آزمایش‌های تخصصی و تصویربرداری‌های پزشکی است. در ادامه، روش‌های تشخیص پتوز مادرزادی به طور کامل توضیح داده شده است:
۱. معاینه بالینی اولیه
معاینه بالینی توسط چشم‌پزشک، اولین و مهم‌ترین گام در تشخیص پتوز مادرزادی است. در این معاینه:
- ارتفاع پلک‌ها اندازه‌گیری می‌شود تا میزان افتادگی پلک مشخص گردد.
- پزشک به وضعیت قرینه بودن پلک‌ها توجه می‌کند و عملکرد عضلات پلک را بررسی می‌کند.
- بررسی می‌شود که آیا کودک برای جبران افتادگی پلک، سر خود را به عقب خم می‌کند یا ابروها را بالا می‌برد.
۲. آزمون حرکت پلک (Levator function test)
این آزمایش برای ارزیابی عملکرد عضله لواتور، که مسئول بالا بردن پلک است، انجام می‌شود. پزشک از کودک می‌خواهد که سر خود را به جلو خم کند و به پایین نگاه کند، سپس با استفاده از ابزارهای تخصصی، میزان حرکت پلک‌ها در هنگام تلاش برای باز کردن چشم‌ها اندازه‌گیری می‌شود. این تست به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند که عضله لواتور تا چه حد آسیب دیده است.
۳. آزمون شکاف پلکی (Palpebral fissure test)
این تست برای ارزیابی عرض شکاف پلکی انجام می‌شود. پزشک فاصله بین لبه پلک بالا و پایین را در حالت‌های مختلف چشمی، مانند هنگام نگاه به بالا یا پایین، اندازه‌گیری می‌کند. این اندازه‌گیری‌ها به تشخیص شدت افتادگی پلک و تاثیر آن بر بینایی کمک می‌کند.
۴. آزمون بینایی (Visual Acuity Test)
این آزمون برای ارزیابی وضعیت بینایی کودک انجام می‌شود. کودکان مبتلا به پتوز مادرزادی ممکن است دچار مشکلات بینایی مانند تنبلی چشم (آمبلیوپی) شوند. آزمون‌های بینایی شامل بررسی قدرت دید در فواصل مختلف است تا تأثیر افتادگی پلک بر بینایی بررسی شود.
۵. آزمون انکساری چشم (Refraction Test)
در برخی موارد، پتوز می‌تواند باعث ایجاد مشکلات انکساری مانند نزدیک‌بینی یا دوربینی شود. در این آزمون، چشم‌پزشک از ابزارهای تخصصی برای اندازه‌گیری قدرت انکسار نور در چشم استفاده می‌کند و در صورت نیاز، عینک یا لنز تماسی تجویز می‌کند.
۶. آزمون میدان دید (Visual Field Test)
در این تست، پزشک به ارزیابی میدان دید کودک می‌پردازد. این آزمون مشخص می‌کند که آیا افتادگی پلک باعث محدود شدن دید محیطی (Peripheral Vision) شده است یا خیر. محدودیت در میدان دید می‌تواند یکی از علائم مشکلات بینایی جدی‌تر ناشی از پتوز باشد.
۷. تصویربرداری با استفاده از MRI یا CT اسکن
در مواردی که پزشک مشکوک به وجود مشکلات عصبی یا ساختاری عمیق‌تر باشد، ممکن است از تصویربرداری با MRI یا CT اسکن استفاده شود. این تصویربرداری‌ها به بررسی عضلات و اعصاب چشم و پلک‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند هرگونه ناهنجاری ساختاری یا آسیب‌های عصبی را شناسایی کنند.
۸. بررسی سندرم‌های مرتبط
از آنجا که پتوز مادرزادی ممکن است نشانه‌ای از سندرم‌های عصبی مانند سندرم هورنر یا سایر مشکلات ژنتیکی باشد، پزشک ممکن است به دنبال علائم دیگری نیز باشد. این شامل بررسی وجود ناهنجاری‌های دیگر در بدن و انجام آزمایش‌های ژنتیکی در صورت لزوم است.
۹. تست‌های الکترومیوگرافی (EMG)
در موارد نادر که پزشک به اختلالات عصبی-عضلانی مشکوک است، تست الکترومیوگرافی (EMG) انجام می‌شود. این تست برای بررسی فعالیت الکتریکی عضلات پلک و عصب‌های مرتبط با آن به کار می‌رود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص مشکلات عصبی کمک کند که ممکن است باعث ضعف عضلات پلک شده باشند.
درمان پتوز مادرزادی
درمان پتوز مادرزادی (Congenital Ptosis) بسته به شدت بیماری، تأثیر آن بر بینایی کودک، و علت اصلی افتادگی پلک متفاوت است. این بیماری ممکن است به طور کامل درمان نشود، اما با روش‌های مختلف درمانی، می‌توان تأثیرات منفی آن بر بینایی و زیبایی ظاهری را کاهش داد. در ادامه به روش‌های مختلف درمان پتوز مادرزادی پرداخته می‌شود:
۱. نظارت و پایش مستمر
در موارد خفیف پتوز که افتادگی پلک تأثیر کمی بر بینایی کودک دارد، پزشک ممکن است به جای درمان فوری، فقط نظارت منظم را پیشنهاد کند. این نوع نظارت شامل معاینات دوره‌ای چشم برای بررسی وضعیت بینایی و ارزیابی پیشرفت بیماری است. در این حالت، پزشک هرگونه تغییرات در بینایی یا وضعیت پلک‌ها را پیگیری می‌کند تا در صورت نیاز، درمان‌های مؤثرتری انجام شود.
۲. تجویز عینک یا پوشش چشم (Patch Therapy)
در برخی موارد، پتوز مادرزادی ممکن است منجر به مشکلات بینایی مانند تنبلی چشم (آمبلیوپی) شود. در این حالت، پزشک ممکن است برای جلوگیری از پیشرفت تنبلی چشم، پوشش چشم سالم را به مدت معینی در طول روز تجویز کند. همچنین ممکن است عینک‌هایی با لنزهای اصلاحی برای بهبود مشکلات انکساری تجویز شود.
۳. درمان‌های غیرجراحی
برخی از روش‌های غیرجراحی نیز برای مدیریت پتوز مادرزادی وجود دارند. این روش‌ها شامل تمرینات تقویت عضلات پلک یا استفاده از پروتز پلک (نوارهای بالابر پلک) است که به بالا نگه داشتن پلک کمک می‌کند. این روش‌ها معمولاً برای موارد خفیف استفاده می‌شوند و ممکن است نیاز به اصلاح کامل نداشته باشند.
۴. جراحی لواتور پلک (Levator Resection)
در بیشتر موارد پتوز مادرزادی که شدید است و بر بینایی تأثیر منفی دارد، جراحی بهترین گزینه است. جراحی لواتور پلک یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان پتوز مادرزادی است. در این جراحی:
- عضله لواتور که مسئول بالا بردن پلک است، کوتاه‌تر یا تقویت می‌شود.
- پزشک با اصلاح عضله لواتور، پلک را به موقعیت مناسب‌تری می‌برد تا عملکرد طبیعی‌تری داشته باشد.
- این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و نتایج موفقیت‌آمیزی در بهبود ظاهر پلک و عملکرد بینایی به همراه دارد.
۵. جراحی اسلینگ پیشانی (Frontalis Sling Surgery)
این جراحی برای کودکانی استفاده می‌شود که عضله لواتور پلک آنها به شدت ضعیف است و قادر به بالا بردن پلک نیستند. در این روش:
- پلک به عضلات پیشانی متصل می‌شود تا از عضلات پیشانی برای بالا نگه داشتن پلک استفاده شود.
- این جراحی نیز تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و در مواردی که دیگر روش‌های درمانی کارآمد نبوده‌اند، مؤثر است.
۶. جراحی فاشیا لاتای (Fascia Lata Surgery)
در این روش، بخشی از بافت فاشیا (یک نوع بافت پیوندی) از پا گرفته شده و به پلک بالا پیوند زده می‌شود تا پلک را تقویت کند و به بالا نگه داشتن آن کمک کند. این روش معمولاً در مواردی استفاده می‌شود که سایر جراحی‌ها نتیجه مطلوبی نداشته‌اند.
۷. درمان مشکلات بینایی پس از جراحی
پس از انجام جراحی پتوز، ممکن است برخی کودکان نیاز به درمان‌های اضافی برای مشکلات بینایی داشته باشند. این شامل تجویز عینک یا لنزهای اصلاحی برای بهبود کیفیت بینایی است. همچنین در مواردی که تنبلی چشم وجود داشته باشد، درمان‌های لازم برای تقویت چشم ضعیف ادامه پیدا می‌کند.
۸. مراقبت‌های پس از جراحی
پس از انجام جراحی‌های اصلاحی پتوز مادرزادی، مراقبت‌های پس از جراحی بسیار اهمیت دارد. پزشک معمولاً برای کاهش تورم و تسریع بهبودی، داروهای ضد التهاب تجویز می‌کند. همچنین کودک نیاز به پیگیری‌های منظم پس از جراحی دارد تا وضعیت پلک و بینایی او ارزیابی شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی‌های تکمیلی برای بهبود نتیجه جراحی باشد.
انواع روش‌های جراحی برای اصلاح پتوز مادرزادی
درمان جراحی پتوز مادرزادی (Congenital Ptosis) به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای اصلاح افتادگی پلک شناخته می‌شود. انتخاب نوع جراحی به عوامل متعددی همچون شدت افتادگی پلک، عملکرد عضله لواتور و تأثیر این وضعیت بر بینایی کودک بستگی دارد. در ادامه، انواع روش‌های جراحی که برای اصلاح پتوز مادرزادی به کار می‌روند، به طور کامل توضیح داده شده است:
۱. جراحی کوتاه‌سازی عضله لواتور (Levator Resection Surgery)
این روش رایج‌ترین نوع جراحی برای درمان پتوز مادرزادی است. در این روش:
- عضله لواتور که مسئول بالا بردن پلک است، تقویت یا کوتاه می‌شود تا پلک را به موقعیت طبیعی‌تری برگرداند.
- در این جراحی، جراح با ایجاد برشی در پلک بالا، به عضله لواتور دسترسی پیدا می‌کند و با تنظیم طول آن، میزان افتادگی را اصلاح می‌کند.
- این روش بیشتر برای بیمارانی که عضله لواتور عملکرد نسبتاً خوبی دارد، مناسب است و نتایج مطلوبی در بهبود بینایی و ظاهر پلک دارد.
۲. جراحی اسلینگ پیشانی (Frontalis Sling Surgery)
این جراحی برای بیمارانی که عضله لواتور بسیار ضعیف است یا عملکرد کافی ندارد، استفاده می‌شود. در این روش:
- پلک به عضلات پیشانی متصل می‌شود. به این ترتیب، کودک با استفاده از عضلات پیشانی، پلک را بالا می‌برد.
- از مواد مختلفی مانند نوارهای سیلیکونی یا بافت‌های طبیعی (مانند فاشیا لاتای) برای ایجاد این اتصال استفاده می‌شود.
- این جراحی اغلب برای کودکانی که به شدت دچار افتادگی پلک هستند و عملکرد عضله لواتور بسیار کم است، مناسب است.
۳. جراحی فاشیا لاتای (Fascia Lata Surgery)
این روش یک نوع خاص از جراحی اسلینگ پیشانی است که در آن از بافت فاشیا لاتای بدن بیمار (معمولاً از ناحیه ران پا) برای تقویت پلک و بالا بردن آن استفاده می‌شود. این بافت به عنوان یک نوع “نوار طبیعی” عمل کرده و به پلک کمک می‌کند تا به وضعیت مناسب‌تری برگردد.
- این جراحی برای کودکانی که عملکرد عضله لواتور بسیار ضعیف است و مواد مصنوعی ممکن است مناسب نباشد، توصیه می‌شود.
- استفاده از بافت طبیعی بدن بیمار، خطر پس زدن و واکنش‌های نامطلوب را کاهش می‌دهد.
۴. جراحی تارسومولاری (Tarsomullerectomy)
در این روش، جراح بخشی از عضله مولر و لایه تارسال پلک را برداشته یا کوتاه می‌کند تا پلک به بالا کشیده شود. این روش بیشتر برای بیمارانی که افتادگی پلک خفیف تا متوسط دارند و عضله لواتور عملکرد خوبی دارد، استفاده می‌شود.
- این جراحی نتایج خوبی در بهبود ظاهر پلک و عملکرد بینایی دارد و معمولاً به عنوان یک روش ساده و کم تهاجم شناخته می‌شود.
۵. جراحی اپونوروزیس لواتور (Levator Aponeurosis Advancement)
این روش جراحی برای بیمارانی که عملکرد عضله لواتور نسبتاً مناسب است اما افتادگی پلک به دلیل مشکلات در اپونوروزیس (بافت اتصال‌دهنده) عضله لواتور رخ داده است، استفاده می‌شود. در این جراحی:
- جراح اپونوروزیس لواتور را تقویت یا مجدداً به پلک متصل می‌کند تا پلک به موقعیت طبیعی بازگردد.
- این روش اغلب برای بیمارانی که دچار پتوز اکتسابی (و نه مادرزادی) هستند، کاربرد دارد، اما در برخی موارد مادرزادی نیز استفاده می‌شود.
۶. جراحی ترمیمی یا تکمیلی (Revision Surgery)
در برخی موارد، پس از انجام جراحی اولیه، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی یا تکمیلی باشد. این جراحی‌ها برای بهبود نتایج یا رفع عوارض جانبی پس از جراحی اولیه انجام می‌شوند. در مواردی که پلک پس از جراحی به طور کامل اصلاح نشده باشد یا مشکلاتی در حرکت پلک وجود داشته باشد، جراحی تکمیلی می‌تواند مفید باشد.
۷. تزریق بوتاکس (Botox Injection)
در موارد خاص، از تزریق بوتاکس برای اصلاح موقت پتوز مادرزادی استفاده می‌شود. این روش بیشتر در بیمارانی که نیاز به جراحی ندارند یا نمی‌توانند تحت جراحی قرار گیرند، به کار می‌رود. بوتاکس به عضلات اطراف چشم تزریق می‌شود تا به بهبود عملکرد عضلات پلک کمک کند. این روش معمولاً موقتی است و نیاز به تکرار دارد.
۸. جراحی حداقل تهاجمی (Minimally Invasive Surgery)
در برخی موارد، به خصوص در پتوزهای خفیف، از روش‌های جراحی با حداقل تهاجم استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل برش‌های کوچک و استفاده از ابزارهای تخصصی برای دسترسی به عضلات و بافت‌های پلک است. این نوع جراحی‌ها معمولاً دوره بهبودی کوتاه‌تری دارند و برای بیمارانی که به جراحی‌های سنتی نیاز ندارند، مناسب هستند.
مراقبت‌های پس از جراحی پتوز
مراقبت‌های پس از جراحی پتوز (Ptosis Surgery) از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا این مراقبت‌ها نقش کلیدی در بهبودی سریع‌تر و پیشگیری از عوارض جانبی احتمالی دارند. رعایت دقیق دستورالعمل‌های پزشکی و توجه به علائم هشداردهنده می‌تواند به بهبود نتایج جراحی کمک کند. در ادامه، به طور کامل به مراقبت‌های پس از جراحی پتوز پرداخته می‌شود:
۱. استفاده از کمپرس سرد
یکی از مهم‌ترین مراحل مراقبت پس از جراحی، استفاده از کمپرس سرد در ناحیه جراحی است. این کار به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند. معمولاً توصیه می‌شود که در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از جراحی، هر ساعت یک بار برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از کمپرس سرد استفاده شود. استفاده منظم از کمپرس سرد می‌تواند ناراحتی و درد را نیز کاهش دهد.
۲. مراقبت از بخیه‌ها و زخم جراحی
بخیه‌ها باید طبق دستور پزشک تمیز و خشک نگه داشته شوند. پزشک معمولاً استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده یا پمادهای آنتی‌بیوتیک را برای جلوگیری از عفونت توصیه می‌کند. همچنین باید از تماس مستقیم دست یا اشیای آلوده با بخیه‌ها خودداری کرد تا خطر عفونت به حداقل برسد. تعویض پانسمان‌ها و تمیز کردن ناحیه جراحی باید با دقت و طبق دستورات پزشکی انجام شود.
۳. استفاده از داروهای تجویز شده
پس از جراحی، پزشک ممکن است داروهای مختلفی تجویز کند. این داروها می‌توانند شامل:
- داروهای ضد درد: برای کاهش درد و ناراحتی پس از جراحی.
- داروهای ضد التهاب: برای کاهش تورم و التهاب.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: برای جلوگیری از عفونت در ناحیه جراحی. مصرف داروها باید دقیقاً طبق دستور پزشک انجام شود و از قطع ناگهانی داروها بدون مشورت با پزشک خودداری شود.
۴. استفاده از محافظ چشم
در بسیاری از موارد، پزشک توصیه می‌کند که بیمار از محافظ چشم یا شیلد چشمی به مدت چند روز پس از جراحی استفاده کند. این محافظ از آسیب‌های احتمالی به پلک و بخیه‌ها در زمان خواب یا در برابر ضربات تصادفی جلوگیری می‌کند. همچنین، بیمار باید از تماس مستقیم دست با چشم و مالیدن پلک‌ها خودداری کند.
۵. استراحت و محدودیت فعالیت
پس از جراحی پتوز، استراحت کافی برای بهبود سریع‌تر بسیار ضروری است. بیمار باید از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین، ورزش‌های شدید، بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن ناگهانی خودداری کند. این فعالیت‌ها می‌توانند فشار خون را افزایش داده و به ناحیه جراحی آسیب برسانند. همچنین باید از شنا و ورود آب به چشم‌ها در هفته‌های ابتدایی پس از جراحی پرهیز شود.
۶. مراقبت از خشکی چشم
برخی از بیماران ممکن است پس از جراحی دچار خشکی چشم شوند. پزشک ممکن است استفاده از قطره‌های چشمی یا اشک مصنوعی را برای مرطوب نگه داشتن چشم‌ها توصیه کند. این قطره‌ها به جلوگیری از خشکی و تحریک چشم کمک می‌کنند. همچنین باید از محیط‌های خشک و بادهای شدید دوری کرد تا علائم خشکی چشم تشدید نشوند.
۷. پرهیز از نور شدید
پس از جراحی، چشم‌ها ممکن است به نور حساس شوند. استفاده از عینک آفتابی با UV بالا به محافظت از چشم‌ها در برابر نور خورشید و کاهش تحریک کمک می‌کند. همچنین در محیط‌های بسیار روشن، بیمار باید از نور شدید دوری کرده و تا حد امکان در محیط‌های کم‌نور استراحت کند.
۸. بررسی منظم با پزشک
پس از جراحی، بیمار باید برای بررسی‌های منظم و پیگیری روند بهبودی به پزشک مراجعه کند. پزشک وضعیت بهبودی زخم‌ها و بخیه‌ها را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، بخیه‌ها را در زمان مناسب خارج می‌کند. همچنین در صورت بروز هرگونه عارضه یا مشکلات ناگهانی، مراجعه به پزشک ضروری است.
۹. علائم هشداردهنده
بیمار باید به برخی علائم هشداردهنده توجه ویژه‌ای داشته باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرد:
- تورم شدید و مداوم که بهبود نمی‌یابد.
- درد شدید که با داروهای تجویزی کاهش نمی‌یابد.
- ترشح زرد یا سبز رنگ از ناحیه جراحی که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد.
- تاری دید یا کاهش دید.
- تب یا علائم عفونت عمومی.
نتایج و ریسک‌های جراحی
جراحی پتوز (Ptosis Surgery) به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای اصلاح افتادگی پلک انجام می‌شود و در بسیاری از موارد، نتایج قابل‌توجهی در بهبود ظاهر و عملکرد بینایی ایجاد می‌کند. با این حال، مانند هر جراحی دیگری، این روش نیز با نتایج مطلوب و همچنین برخی ریسک‌ها همراه است که باید قبل از تصمیم‌گیری به دقت مورد توجه قرار گیرند. در ادامه به توضیح کامل درباره نتایج و ریسک‌های جراحی پتوز پرداخته می‌شود.
نتایج جراحی پتوز
- بهبود ظاهر پلک یکی از مهم‌ترین نتایج جراحی پتوز، بهبود وضعیت ظاهری پلک است. پس از جراحی، پلک به وضعیت طبیعی خود باز می‌گردد و افتادگی پلک که ممکن است باعث ناهماهنگی ظاهری صورت شده باشد، اصلاح می‌شود. این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر اعتماد به نفس بیمار داشته باشد.
- بهبود عملکرد بینایی افتادگی پلک در برخی موارد باعث مسدود شدن میدان دید بیمار می‌شود. پس از جراحی، با بالا بردن پلک، دید بیمار بهبود می‌یابد و محدودیت‌های بینایی برطرف می‌شود. به‌ویژه در مواردی که افتادگی پلک شدید است، این جراحی می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیمار داشته باشد.
- رفع نیاز به عینک‌های اصلاحی و سایر ابزارها در برخی از موارد پتوز، بیمار ممکن است برای بالا نگه داشتن پلک از ابزارهای خاص مانند نوارهای بالابر پلک یا عینک‌های خاص استفاده کند. پس از جراحی، بسیاری از بیماران دیگر به این ابزارها نیاز نخواهند داشت و می‌توانند بدون این محدودیت‌ها زندگی کنند.
- بهبود تقارن پلک‌ها جراحی پتوز باعث تقارن بهتر بین پلک‌ها می‌شود، به‌ویژه اگر افتادگی پلک یک‌طرفه باشد. این بهبود تقارن در بسیاری از بیماران، احساس هماهنگی بیشتری در چهره ایجاد می‌کند.
- بهبود مشکلات مرتبط با سر و گردن در برخی از موارد، بیماران مبتلا به پتوز برای بهبود دید خود، مجبور به بالا نگه داشتن سر یا استفاده بیش از حد از عضلات گردن و پیشانی هستند. پس از جراحی، این مشکلات برطرف می‌شود و بیمار می‌تواند به حالت طبیعی‌تری از نگاه و دید بازگردد.
ریسک‌ها و عوارض احتمالی جراحی پتوز
- عفونت یکی از ریسک‌های عمومی هر جراحی، احتمال عفونت در محل بخیه‌ها یا ناحیه جراحی است. رعایت دقیق دستورات پزشک و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند این خطر را کاهش دهد. علائم عفونت شامل تورم، درد شدید و ترشحات غیرطبیعی از محل جراحی است.
- خونریزی و کبودی پس از جراحی پتوز، ممکن است خونریزی خفیف یا کبودی در ناحیه جراحی ایجاد شود. این حالت معمولاً موقتی است و پس از چند روز بهبود می‌یابد. در موارد نادر، خونریزی شدید ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
- عدم تقارن پلک‌ها پس از جراحی یکی از مشکلات احتمالی پس از جراحی، عدم تقارن پلک‌ها است. اگرچه هدف از جراحی بهبود تقارن بین پلک‌ها است، اما در برخی موارد، ممکن است نتیجه جراحی به طور کامل متقارن نباشد و نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشد.
- خشکی چشم پس از جراحی پتوز، برخی از بیماران ممکن است دچار خشکی چشم شوند. این مشکل به دلیل کاهش توانایی پلک برای پوشاندن کامل چشم در هنگام بسته شدن رخ می‌دهد. استفاده از قطره‌های چشمی و مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
- عدم توانایی در بستن کامل پلک‌ها یکی از ریسک‌های مهم جراحی پتوز، عدم توانایی در بستن کامل پلک‌ها است. این عارضه ممکن است باعث خشکی و تحریک چشم شود و نیاز به مداخلات بعدی داشته باشد. این مشکل بیشتر در بیمارانی رخ می‌دهد که جراحی برای بالا بردن پلک بسیار شدید باشد.
- آسیب به عصب‌های پلک در موارد نادر، ممکن است جراحی باعث آسیب به عصب‌های پلک شود که منجر به کاهش توانایی حرکت پلک یا احساس بی‌حسی در ناحیه جراحی می‌شود. این عارضه معمولاً موقتی است، اما در برخی موارد ممکن است دائمی باشد.
- نیاز به جراحی ترمیمی در برخی از بیماران، جراحی اولیه ممکن است به نتایج دلخواه نرسد یا پس از مدتی، مشکلاتی مانند افتادگی مجدد پلک یا مشکلات دیگر بروز کند. در این صورت، نیاز به جراحی ترمیمی برای اصلاح این مشکلات وجود خواهد داشت.
- واکنش به مواد بیهوشی در هر جراحی که با بیهوشی انجام می‌شود، خطر واکنش به مواد بیهوشی وجود دارد. این واکنش‌ها معمولاً نادر هستند، اما در صورت وجود حساسیت یا مشکلات زمینه‌ای، ممکن است عوارضی را ایجاد کنند.
جراحی پتوز می‌تواند به بهبود قابل‌توجهی در ظاهر و عملکرد پلک منجر شود و در بسیاری از موارد به بهبود بینایی و کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند. با این حال، این جراحی با ریسک‌های خاصی مانند عفونت، خشکی چشم و عدم تقارن همراه است که باید قبل از انجام جراحی مورد بررسی دقیق قرار گیرند. مشاوره با پزشک متخصص و بررسی مزایا و معایب جراحی به همراه آگاهی از نتایج و ریسک‌های احتمالی، برای تصمیم‌گیری صحیح اهمیت بالایی دارد.
جراحی پتوز یا افتادگی پلک در مرکز جراحی پلک RMC
جراحی پتوز مادرزادی می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در ظاهر و عملکرد بینایی فرد ایجاد کند و به ارتقاء کیفیت زندگی بیمار کمک کند. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، از جمله جراحی، نقش کلیدی در کاهش عوارض و بهبود نتایج درمان دارد. با این حال، همانند هر جراحی دیگری، این روش با ریسک‌هایی همچون عفونت، عدم تقارن پلک‌ها، خشکی چشم و نیاز به جراحی ترمیمی همراه است. بنابراین، مشاوره با پزشک متخصص و بررسی دقیق مزایا و معایب جراحی برای تصمیم‌گیری صحیح ضروری است.
فرم مشاوره رایگان پتوز (فلج مادرزادی پلک)
جهت بهره مندی از
مشاوره رایگان جراحی پلک
با کارشناسان ما شماره تماس خودتان را وارد کنید
پتوز مادرزادی چگونه درمان می شود؟
در اغلب موارد، پتوز کودکان با جراحی درمان می‌شود. اگر تنبلی چشم هم وجود داشته باشد، ممکن است درمان با قرار دادن پوشش بر روی چشم سالم، استفاده از عینک یا قطره چشمی ضروری باشد. تشخیص لزوم انجام جراحی و انتخاب روش مناسب، بر اساس عوامل زیر صورت می‌گیرد:
- سن کودک
- درگیری یک یا هر دو پلک
- شدت پتوز
- قدرت عضلات بالابرنده و پایین آورنده پلک
- وضعیت حرکات چشمی
در اوایل دوران زندگی معمولاً ضرورتی به انجام جراحی برای موارد خفیف تا متوسط پتوز وجود ندارد. هم در موارد مذکور و هم موارد شدیدی که تحت عمل جراحی قرارگرفته‌اند، باید به‌طور منظم ازنظر تنبلی چشم، عیوب انکساری و حالت‌های وابسته توسط چشم‌پزشک بررسی و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرند.
علل افتادگی پلک (پتوز) بالغین چیست؟
شایع‌ترین علت پتوز در بالغین، کشیدگی یا جداشدگی تاندون عضله لواتور از روی پلک است. وقوع این فرایند ممکن است ناشی از علل زیر باشد:
- افزایش سن
- به دنبال جراحی کاتاراکت (آب مروارید) یا سایر جراحی‌های چشمی
- ضربه به چشم
پتوز بالغین همچنین ممکن است عارضه‌ای از سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های عصبی یا عضلانی و در موارد نادر تومورهای حدقه چشم باشد که عضله بالابرنده پلک یا عصب آن را درگیر می‌کنند
نحوه ی جراحی پتوز مادرزادی
جراحی پتوز اغلب به صورت سرپایی انجام می شود، به این معنی که می توانید همان روز جراحی به خانه بروید. مچنین برای کاهش درد و بی حس نمودن چشم از بی حسی های موضعی بهره می برند. در بعضی مواقع، فقط ممکن است جراح نیاز به تنظیم جزئی در عضله بالابر داشته باشد. اما برای پتوز شدیدتر، ممکن است نیاز به تقویت عضله بالابر و پیوند دوباره‌ی آن به پلک باشد. مانند هر نوع جراحی، خطرات و عوارض احتمالی با جراحی پتوز وجود دارد.
چشم پزشک شما در مورد این موارد با شما صحبت خواهد کرد. قبل از جراحی پتوز، حتماً تمام داروهای مصرفی خود را به چشم پزشک خود بگویید. تمام داروهای تجویز شده و فاقد نسخه، ویتامین ها و مکمل ها را نیز در میان بگذارید.
برای جراح چشم شما بسیار مهم است که بداند شما از آسپرین (یا داروهای حاوی آسپیرین) یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید یا خیر و اینکه آیا احتمالاً مشکل خونریزی دارید یا نه.
از همین رو، آسیب های مرتبط با جراحی پتوز، از جمله خشکی چشم، خراشیده شدن قرنیه و یا هماتوم همواره وجود دارد. هماتوم می تواند ایجاد لخته ای از خون باشد. علاوه بر این، اینکه جراحان پلک مورد جراحی را در موقعیتی غیرهمسطح یا خیلی پایین یا بالا بگذارند اغلب اتفاق می افتد.
بزرگترین کلینیک تخصصی جراحی پتوز یا فلج مادرزادی
پتوز چشم می‌تواند خفیف تا شدید باشد. اثرات آنها از یک نقص صرفاً زیبایی تا اختلالات جزئی در میدان بینایی، موقعیت‌های غیرطبیعی سر تا ازدست‌دادن کامل بینایی متغیر است. پتوز چشم به‌ویژه زمانی مشکل‌ساز است که چشم آسیب‌دیده را تا حد زیادی یا به طور کامل ببندد. چنین پتوز چشم در دوران کودکی نیاز فوری به درمان دارد، زیرا در غیر این صورت بینایی چشم‌بسته نمی‌تواند توسعه یابد. پس از فراموشی، این پیشرفت نمی‌تواند بعداً جبران شود و چشم دیگر نمی‌تواند بینایی عملکردی را توسعه دهد (آمبلیوپی)
نحوه ی انجام جراحی پتوز پلک چگونه است؟
جراحی پتوز اغلب به صورت سرپایی انجام می شود، به این معنی که می توانید همان روز جراحی به خانه بروید. مچنین برای کاهش درد و بی حس نمودن چشم از بی حسی های موضعی بهره می برند. در بعضی مواقع، فقط ممکن است جراح نیاز به تنظیم جزئی در عضله بالابر داشته باشد. اما برای پتوز شدیدتر، ممکن است نیاز به تقویت عضله بالابر و پیوند دوباره‌ی آن به پلک باشد. مانند هر نوع جراحی، خطرات و عوارض احتمالی با جراحی پتوز وجود دارد.
چشم پزشک شما در مورد این موارد با شما صحبت خواهد کرد. قبل از جراحی پتوز، حتماً تمام داروهای مصرفی خود را به چشم پزشک خود بگویید. تمام داروهای تجویز شده و فاقد نسخه، ویتامین ها و مکمل ها را نیز در میان بگذارید.
برای جراح چشم شما بسیار مهم است که بداند شما از آسپرین (یا داروهای حاوی آسپیرین) یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید یا خیر و اینکه آیا احتمالاً مشکل خونریزی دارید یا نه.
از همین رو، آسیب های مرتبط با جراحی پتوز، از جمله خشکی چشم، خراشیده شدن قرنیه و یا هماتوم همواره وجود دارد. هماتوم می تواند ایجاد لخته ای از خون باشد. علاوه بر این، اینکه جراحان پلک مورد جراحی را در موقعیتی غیرهمسطح یا خیلی پایین یا بالا بگذارند اغلب اتفاق می افتد.
مراقبت های پس از جراحی پتوز در کلینیک RMC
- تا ۴۸ ساعت اول آب به صورت خود نزنید
- داروهای خود را طبق نسخه ی پزشک استفاده کنید
- هر یکساعت ۲۰ دقیقه کمپرس یخ روی چشمان خود بذارید
- پس از ۴۸ ساعت – می تونید از کمپرس گرم مانند کمپرس یخ جهت کاهش ورم استفاده کنید
- پس از ۷ الی ۱۰ روز جهت کشیدن بخیه باید بیاین
- و پس از کشیدن بخیه ترمیم کننده رو به مدت سه ماه باید استفاده کنید تا رد بخیه کامل از بین بره !
اگر متوجه شدید که کودک شما دچار افتادگی پتوز است، بلافاصله او را نزد ما بیارید زیرا ما تحت مرکز تخصصی جراحی های پتوز در ایران و تهران هستیم . از آنجا که پتوز می تواند به بینایی شما آسیب برساند، باید آن را جدی گرفت. شاید بتوانید با مراجعه فوری به به ما در کلینیک RMC، مانع رشد بیماری و در نهایت درمان آن شوید.
